مدتی هست که فکر می‌کنم که آیا این نوشته رو منتشر کنم یا نه. چون ممکنه بعد از خوندن این نوشته، از یه سری مسایل اشتباه برداشت بشه و یا عده‌ای از دوستان از این نوشته‌ها ناراحت بشن. اما تصمیم گرفتم که بهرحال این نوشته رو منتشر کنم بخاطر اینکه یه سری مسایل در هر صورت باید گفته بشن چون با سکوت، فقط امکان تکرار این مسایل بیشتر میشه.

بعد از راه‌اندازی سرویس باایمیل با آرش زاد عزیز، شاهد اتفاقاتی بودیم که شاید در نوع خودشون جالب بودن. آرش، من و بچه‌های خوب باایمیل ماه‌ها روی باایمیل، طراحی و برنامه‌نویسش، مدل تجاری و خیلی چیزهای دیگه کار کردیم و در نهایت تونستیم آبان امسال این سرویس رو معرفی کنیم که طبیعتا بخاطر ماهیت گروه کوچیکمون، مشکلات و نقص‌هایی از اول داشته و ما همیشه سعی کردیم که برطرفشون کنیم و در نهایت بهترین سرویسی که می‌تونیم رو به کاربران باایمیل ارایه بدیم. در این راه چیزهای زیادی یاد گرفتیم و اشتباهات زیادی هم داشتیم. ولی خب به تمام این‌ها با دید مثبت میشه نگاه کرد و امیدوار بود و تلاش کرد که در آینده این سرویس خیلی بهتر از چیزی که هست باشه. (برای اطلاعات بیشتر وبلاگ باایمیل رو مطالعه کنید.)

اما مواردی که میخوام در موردشون حرف بزنم رو در چند قسمت میگم. این نوشته طولانی هست و پیشاپیش بخاطر این موضوع عذر می‌خوام.

تغییر طراحی جزئی باایمیل

اگر خاطرتون باشه، وقتی باایمیل معرفی شد، برای حرکت بین بخش‌های مختلف وب‌سایت و ثبت‌نام باید صفحه رو اسکرول می‌کردید. من تونسته بودم که فقط با CSS و استفاده خاص از عکس‌های مختلف، جلوه‌ای رو ایجاد بکنم که اتفاقا خیلی ها با تکنیک پارالاکس اشتباه گرفتنش. ولی خب در طراحی باایمیل پارالاکس به کار نرفته بود و همه چیز فقط یک اسکرول ساده و چند خط جاواسکریپت بود. این طراحی در تمام مرورگرها به جز کروم به خوبی کار می‌کرد. من چند ماهی روی مشکلی که طرح در مرورگر کروم داشت تحقیق کردم و در نهایت نتیجه‌ی خوبی حاصل نشد. مشکل کروم این هست: وقتی در یک صفحه HTML، تعداد زیادی عکس با ابعاد بزرگ، به عنوان پس زمینه (Background) و باحالت کاور (Cover) روی چندین عنصر مختلف (مثلا div) تنظیم می‌شن، کروم موقع اسکرول این طور صفحات به مشکل میخوره و صفحه (با توجه به مشخصات سخت افزاری ماشین میزبان) پله پله اسکرول می‌شه. حتی من تمام عکس‌های پس زمینه رو با مشخصه fixed روی عناصر تنظیم کردم ولی بازهم گویا کروم نمی‌تونه عکس‌هارو به درستی پردازش کنه. برای همین تصمیم گرفتم تا زمانی که راه حل مناسبی برای این مشکل پیدا می‌شه، طرح رو از حالت اسکرولی خارج کنم و به صورت اسلایدی در بیارم. طرح فعلی همون طرحی قبلی هست با این تفاوت که وقتی روی لینک‌های داخل منو کلیک میشه، اسلاید بعدی ظاهر می‌شه. این کمی از لحاظ عملکرد در کروم بهتر از شیوه قبلیه.

کپی از باایمیل

تقریبا تمام طراح‌های وب، در زمان یادگیریشون، و حتی بعد از اون، از طرح‌های طراح‌های دیگه استفاده می‌کنن. حالا چه اون طراح‌ها رو بشناسن چه نه. اما این «استفاده از طرح‌های دیگران» می‌تونه به چند شکل انجام بگیره که بعضی‌هاشون مخرب هستن و بعضی‌هاشون سازنده. وقتی این استفاده سازنده هست که به یکی از شکل‌های: الهام گرفتن، کپی و تمرین و بعد پیاده سازی مستقل و یا استفاده از ابزار و متدهای اون طرح‌ها باشه. ولی وقتی این استفاده‌ها تبدیل می‌شن به ‌*کپی برداری خط به خط کدها* یا کپی دقیق از روی طرح، و استفاده مستقیم و بدون تغییر از ایده‌های یک طراح، در این موارد هست که این استفاده مخربه. البته حتی در زمان یادگیری و برای اهداف آموزشی و یادگیری، حتی این موارد آخر هم مخرب نیستند. ولی وقتی یک طراح وب در حال طراحی یک وب‌سایت برای خودش و یا مشتریش هست و در نهایت می‌خواد ازون طرح بهره‌برداری بکنه، خیلی جلوه و نتیجه بدی داره که بخواد به صورت مخرب از طرح کس دیگه‌ای استفاده بکنه. و چون این اتفاق در چند ماه اخیر بارها برای طرح‌های من افتاده، برای همین باایمیل رو مثال می‌زنم.

جشنواره وب ایران امسال هم مثل سال‌های گذشته در حال برگزاری هست و عده‌ای از دوستان و همکاران من به عنوان داور در این جشنواره مشارکت می‌کنن. برای همین بعضی وقت‌ها چشمشون به طرح‌هایی می‌افته که مشخصا از روی طرح‌های دیگران کپی شدن. این اتفاق حدود ۲ هفته پیش افتاد که یک طراح وب، سایت باایمیل رو به همراه تمام جزئیات و متعلقاتش کپی کرده بود و فقط عکس‌های چند تا اسلاید اول به همراه لوگو و متون وب‌سایت رو عوض کرده بود، و حتی اسلایدهای آخر رو به دلیل اینکه محتوایی نداشت، خالی گذاشته بود، و در نهایت داخل کدها، هرجا اسم من و باایمیل نوشته شده بود، اون‌ها رو حذف کرده بود اسم وب‌سایت خودشون رو به جاش گذاشته بود، و این وب‌سایت رو در جشنواره وب هم شرکت داده بود.

جالب اینکه بعد از تماس با مدیر اون شرکت ایشون به من گفتند که کسی که وب‌سایت رو براشون طراحی کرده ادعا کرده که اون طرح رو خودش طراحی کرده و باایمیل فقط یک کپی از طرح ایشون هست! برای همین بنده اجبارا لیستی از سورس‌هایی که روی وب‌سرور وجود ندارند و هیچکس قادر به کپی کردنشون نیست رو برای مدیر اون شرکت ارسال کردم و در نهایت ایشون موافقت کردند که طرح رو از روی وب‌سایتشون حذف کنند.

غیر از موارد این‌چنینی، به موارد دیگه‌ای هم برخوردم که چند تا وب‌سایت و فروم مربوط به طراحی وب، باایمیل رو تمام  و کمال کپی (Rip) کرده بودند و فایل‌های کپی شده رو به صورت فایل زیپ و آماده دانلود روی وب‌سایتشون قرار داده بودند که بازهم اجبارا با مدیرهاشون تماس گرفتیم و ازشون خواستیم که فایل‌های مربوطه رو حذف کنند.

متاسفانه هیچ راهی برای جلوگیری از کپی شدن طرح اصلی، فایل‌های HTML, CSS و JavaScript وجود نداره و فقط می‌شه اون‌ها رو به صورت Minify شده روی سرور قرارداد که حداقل دیگران به سورس‌های اصلی دسترسی نداشته باشند. شاید این مسایل در کشورهای پیشرفته‌تر از اهمیت زیادی برخوردار نباشند و در صورتی که تخلفی هم صورت بگیره، بشه از طریق قانونی پیگیری کرد، ولی توی کشور ما که اکثر افراد در محیط‌های مجازی هیچ احترامی برای «حق مالکیت فکری، مادی و معنوی» دیگران (Intellectual Property / Copyrighted Material) قائل نیستند، و هنوز هم قوانین سفت و سختی برای نقض این موارد در وب وضع نشده، تنها کاری که می‌شه کرد، این هست که همچین مطلبی در وبلاگ‌ها نوشته بشه و تا حدی اطلاع رسانی کرد تا از زیان‌های مادی و معنوی در آینده کمی جلوگیری بشه.

امیدوارم روزی برسه که افراد به جای کپی برداری مخرب از روی ایده‌های دیگران، سعی کنند دانششون رو آزادانه در اختیار دیگران بذارن و همچنین از دانشی که دیگران آزادانه به اشتراک گذاشتن استفاده کنن. من فکر نمی‌کنم طراح وبی وجود داشته باشه که حاضر نباشه دانشش رو در اختیار دیگران بذاره و بهشون کمک کنه. همه‌ی ما دوست داریم وب در کشورمون پیشرفت کنه و حاضریم هرکاری در این راه بکنیم. ولی کپی‌برداری و نقض حقوق مادی و معنوی دیگران، هیچوقت راهش نبوده و نخواهد بود.

TEDx تهران

تابستون امسال خبر برگزاری رخداد TEDx برای اولین بار در ایران منتشر شد و همه‌ی ما از این بابت خوشحال شدیم که کم کم فرهنگ اینطور رخدادها در حال ورود به کشور هست. من هم شخصا منتظر بودم که ماه ژانویه ۲۰۱۳ برسه و در این رخداد شرکت کنم. اما در این فاصله چند ماهه، اتفاقات عجیبی افتاد که بازگو کردنشون اینجا خالی از لطف نیست.

مدتی پیش آرش زاد مطلبی در مورد استفاده بسیار عجیب از زبان انگلیسی در خبررسانی‌های مربوط به این رخداد روی وبلاگش منتشر کرد. تا قبل از نگارش این مطلب، اکثرا خبررسانی‌های TEDxTehran، توییت‌ها، مطالب فیسبوک و حتی مکالمه‌های رودرروی گروهی هی که مسئولیت برگزاری این رخداد در ایران رو به عده گرفتن به زبان انگلیسی بود. در حالی که اولا قرار هست این رخداد به زبان فارسی و برای مخاطبان فارسی زبان در «ایران» برگزار بشه، و دوما در اکثر TEDx هایی که در دنیا در حال برگزاری هستند، همیشه بیشتر خبررسانی‌ها به زبان‌های محلی این کشورها هستن. ولی خب خوشبختانه بعد از مطلبی که آرش نوشت، زبان فارسی هم به مکالمات دوستان اضافه شد.

من برای شرکت در این رخداد، فرم شرکت در رخداد رو پر کردم و منتظر دعوتنامه موندم. دعوتنامه بعد از چند روز به دستم رسید و برای ثبت نام باید ۱۰۰هزار تومان به حسابشون واریز می‌کردم. ولی خب چون پرداخت این این هزینه برام مقدور نبود خواستم که از گزینه پرداخت دانشجویی استفاده کنم. ولی خب ۳ روز بعد از دریافت دعوتنامه، ایمیل دیگه‌ای به دستم رسید که «متاسفانه جا پُر شده».

حالا من مطمئن نیستم، با اینکه درخواستم قبلا تایید شده بوده، واقعا جا پُر شده یا بازهم پرچونگی من کار دستم داده؟ :)

ممنون که این نوشته طولانی رو مطالعه کردید، سالار.